کانبرا قلمروی پایتختی استرالیا
قلمروی پایتختی استرالیا (A.C.T) که قبلاً با نام یاس-کانبرا شناخته می‌شد، یک نهاد سیاسی در قلمروی همسود استرالیا است که کانبرا، پایتخت ملی و سرزمینی استرالیا در آن قرار دارد. بخش عظیمی از قلمروی پایتختی استرالیا در منطقه تیبل‌لند جنوبی واقع در نیو ساوت ولز در جنوب شرقی استرالیا قرار می‌گیرد.
شایان ذکر است که حدود 28 مایل مربع (73 کیلومتر مربع) از این قلمرو در شرق ساحل دریای تاسمان در خلیج جرویس قرار دارد. کانبرا در شمال شرقی این قلمرو و در 185 مایلی (300 کیلومتری) جنوب غربی سدنی، 290 مایلی (465 کیلومتری) شمال شرق ملبورن و 95 مایلی (150 کیلومتری) ساحل قرار گرفته است. کل این قلمرو بین عرض جغرافیایی 35 و 36 درجه جنوبی (پایین خط استوا) واقع شده است.
قانون اساسی استرالیا، ایجاد چنین قلمروی پایتختی را الزام‌آور می‌دانست. این منطقه در سال 1908 انتخاب و ساخت و ساز آن در سال 1911 شروع شد. در سال 1927، پارلمان استرالیا از ملبورن، پایتخت موقتی، به اولین ساختمان مجلس منتقل شد. جمعیت این قلمرو در سال 2016، 397397 نفر گزارش شد. مساحت آن 2358 کیلومتر مربع (910 مایل مربع) است.
سرزمین
ابعاد
مرز غربی این قلمرو به حوضه‌ی آبخیز محدوده‌ی بریندابلا، یکی از بخش‌های جنوبی کوه‌های برفی منتهی می‌شود. بخش‌های جنوبی و غربی این قلمرو کاملاً کوهستانی است. ارتفاع کوه‌های این نواحی در قله‌ی بیمبری به 6279 فوت (1914 متر) می‌رسد.
در بخش شمال شرقی این منطقه، دره‌های وسیعی بین تپه‌های این ناحیه قرار دارد. توپوگرافی ناهموار قلمروی پایتختی استرالیا امکان کشاورزی در مقیاس کوچک، جنگلداری و چرای دام را فراهم می‌کند. فقط حدود یک‌سوم این قلمرو برای توسعه‌ی شهری مناسب است.
زهکشی و خاک‌ها
زهکشی این منطقه از طریق رودخانه‌ی مارامبیج که از کوه‌های برفی در شمال این قلمرو نشئت می‌گیرد، انجام می‌شود. مرزهای این قلمرو به گونه‌ای تعیین شد که بتواند آب لازم برای کانبرا را تأمین کند. یکی از شاخه‌های اصلی رودخانه‌ی مامبیج در این منطقه، رود کاتر است. زهکشی منطقه‌ی غربی بر عهده‌ی این رود است و منبع اصلی آب کانبرا از طریق سه دریاچه‌ی ذخیره‌سازی تامین می‌شود.
یکی دیگر از شاخه‌های اصلی این رودخانه، رود مولونگو است که از مرکز شهر می‌گذرد و پس از آن به سمت دریاچه‌ی برلی گریفین حرکت می‌کند. این دریاچه یکی از قابلیت‌های اصلی طراحی چشم‌انداز در مرکز کانبرا است. شاخه‌های کوچک‌تر این رودخانه، دریاچه‌های زینتی را تشکیل می‌دهد و به عنوان حوضه‌های زهکشی در مناطق شهری گانگالین، بلکونن و تاگرانونگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در حال حاضر آب و فاضلاب تصفیه‌شده‌ی حاصل از دریاچه‌ها برای آبیاری زمین‌های بازی و ورزشی موجود در سطح شهر مورد استفاده قرار می‌گیرد. سطح دشت‌های کانبرا با خاک‌های قرمز-زرد و کوه‌های غربی با خاک‌های دانه‌ای پوشیده شده است. البته خاک‌های اکثر مناطق این قلمرو سطحی و کم‌عمق است. عمق این خاک‌ها از چند اینچ تا حدود سه فوت (یک متر) متغیر است. بسته‌های خاک عمیق رسوبی در کنار سواحل رودخانه‌های مولونگلو و مارامبیج، یکی از منابع مهم برای خاک باغ‌ها و باغچه‌های شهری است.
آب و هوا (اقلیم)
قلمروی پایتختی استرالیا دارای آب و هوای قاره‌ای با تغییرات دمای فصلی و روزانه است. دمای این قلمرو بین 14 تا 108 درجه‌ی فارنهایت (10- تا 42 درجه‌ی سانتی گراد) متغیر است. حداکثر دمای روزانه در این قلمرو در فصل تابستان معمولاً در حدود 86 درجه‌ی فارنهایت (30 درجه سانتی‌گراد) (دسامبر تا فوریه) است. در فصل زمستان (ماه ژوئن تا آگوست)، دما کاهش می‌یابد و در ارتفاعات این قلمرو برف شروع به باریدن می‌کند.
در اکثر شب‌های زمستان شاهد یخبندان هستیم ولی اکثر روزها آفتابی و گرم است. میانگین بارش سالیانه در این قلمرو، 25 اینچ (630 میلی متر) است. نسبت بارش در تمام طول سال در این منطقه مساوی است. گفتنی است که میانگین بارش در زمستان تاحدودی کمتر از بقیه‌ی روزهای سال (ماهیانه 40 میلی متر یا 1.6 اینچ) است.
بسیاری بر این باور هستند که تمامی مناطق استرالیا پربارش هستند. جالب است بدانید میزان بارش در قلمرو پایتختی این کشور قابل اطمینان نیست و این منطقه دوره‌های خشک‌سالی و سیل را تجربه کرده است. در این منطقه مخازن‌های ذخیره‌سازی بزرگ برای تأمین آب شهری و زهکشی آب حاصل از طوفان با ظرفیت بالا در نظر گرفته شده است.
طوفان‌های ناگهانی و شدید در این منطقه موجب مشکلات فراوان و متعددی می‌شود. میزان بارش در کوهستان‌های این منطقه بیشتر است. میانگین بارش سالیانه در کوهستان‌های این منطقه 60 اینچ (1525 میلی متر) است. در اغلب روزهای زمستانی شاهد پدیده‌ی مه هستیم. این پدیده نیز در کنار پدیده‌های طبیعی دیگر مشکلاتی را برای این قلمرو ایجاد می‌کند. یکی از این مشکلات، بسته شدن فرودگاه‌ها و عدم صدور مجوز برای پرواز هواپیماها است.
پوشش گیاهی و حیات وحش قلمروی پایتختی استرالیا
حیات طبیعی گیاهی در بخش‌های پراکنده شمال شرقی این سرزمین و نواحی کوهستانی آن پر از علفزارها و جنگل‌های گرمسیری است. در این مناطق انواع درخت، بوته، گیاهان گلدار و سرخس به چشم می‌خورد. این تنوع بسیار زیبا و چشم‌نواز است و گردشگران بسیاری برای دیدن این تنوع گیاهی رهسپار این قلمرو می‌شوند.
در حال حاضر گیاهان اکالیپتوس از اکثر نواحی تپه‌ای پاکسازی شده‌اند. در برخی از مناطق تپه‌ای کاج‌های بلند و سر به فلک‌کشیده کاشته شده است. برخی از مناطق این قلمرو پوشیده از جنگل‌های اسکلروفیل خشک است. در بخش‌های جنوبی و غربی این قلمرو شاهد جنگل‌های اسکلروفیل تر هستم.
در مرتفع‌ترین کوه‌های این قلمرو، نواحی کوچکی وجود دارد که جنگل‌های نیمه‌آلپی آن‌ها را پر کرده است. تنوع گونههای اکالیپتوس در این مناطق نسبت به سایر جنگل‌ها بیشتر است. این نواحی جنگلی دارای انواع درختچه‌ها و درختان گوناگون هستند. حدود نیمی از این قلمرو پوشیده از جنگل‌های کاملاً طبیعی است.
حدود 50 گونه پستان‌دار کاملاً بومی در این قلمرو زیست دارند. بزرگ‌ترین و متداول‌ترین گونههای این پستان‌داران کانگوروهای خاکستری، والابی‌ها و وامبت‌ها هستند. این جانداران بیشتر در مناطق جنگلی و چمن‌زارهای حاشیه‌ی جنگل‌ها دیده می‌شوند. کیسه‌داران کوچک‌تری که در این نواحی زندگی می‌کنند شامل فالانگرها، گلایدرها و موش‌های کیسه‌دار هستند.
طیف وسیعی از پرندگان بومی (حدود 300 گونه) از جمله کاراوونگ، کلاغ جاره، کلاغ سیاه، طوطی، کاکاتو و لوریکیت در این منطقه زندگی می‌کنند. بسیاری از این پرندگان از جمله طوطی‌های رنگارنگ نه‌تنها در جنگل‌های بومی بلکه در کانبرا نیز به چشم می‌خورند. این پرندگان در درختان و درختچه‌های سطح شهر کانبرا زندگی می‌کنند. پرندگان در جنگل‌های کاج بسیار کم هستند.
چندین نوع قورباغه، خزنده و چندین نوع ماهی در این منطقه زندگی می‌کنند. مارهای قهوه‌ای شرقی، مارهای سیاه شکم‌قرمز و چندین نوع مارمولک در این منطقه و به ویژه در نزدیکی مناطق و جریان‌های آبی زندگی می‌کنند. مارها به ندرت در مناطق شهری دیده می‌شوند. یک سری از حیوانات غیربومی هم در جنگل‌ها و چمن‌زارهای این قلمرو به چشم می‌خورند. خوک‌های وحشی، بزها و اسب‌ها در جنگل‌های این قلمروز و روباه، خرگوش خانگی و خرگوش صحرایی در چمن‌زارهای آن دیده می‌شوند.
مردم
ترکیب جمعیت
بخش زیادی از جمعیت قلمروی پایتختی استرالیا را بزرگسالان جوان تشکیل می‌دهند که میانگین سنی آن‌ها از میانگین سن کشور پایین‌تر است و بخش کمی از جمعیت این قلمرو را افرادی تشکیل می‌دهند که میانگین سنی آن‌ها از میانگین کشوری بالاتر است. حدود یک‌پنجم افرادی که در این قلمرو اقامت دارند در خارج از استرالیا متولد شده‌اند. عمده‌ی این افراد در انگلستان پای به عرصه‌ی وجود نهاده‌اند.
حدود یک‌پنجم این جمعیت در خانه به زبانی غیر از زبان انگلیسی صحبت می‌کنند. در اکثر موارد این زبان چینی (ماندارین یا کانتونی)، ایتالیایی، ویتنامی و یونانی است. حدود یک درصد جمعیت را بومیان استرالیا تشکیل می‌دهند. حدود نیمی از افراد ساکن این قلمرو، مسیحی و از دسته‌های کاتولیک رومی و کلیساهای آنگلیکان هستند. این دو فرقه با هم حدود دوپنجم جمعیت این سرزمین را تشکیل می‌دهند.
میانگین درآمد خانوار در این قلمرو، به شکل جالب توجهی نسبت به سایر قلمروها و شهرهای استرالیا بیشتر است. درصد زیادی از جمعیت این قلمرو موفق به گذراندن تحصیلات دوره‌ی بعد از متوسطه شده‌اند. یکی از مزایای مهم کانبرا این است که در آن اختلاف طبقاتی بالایی از نظر درآمد یا طبقه‌ی اجتماعی وجود ندارد. یکی از مواردی که در کانبرا مشاهده می‌شود این است که خانواده‌های جوان‌تر با کودکان کوچک در حومه‌های جدیدتر شهر بیشتر دیده می‌شوند.
رشد جمعیت قلمروی پایتختی استرالیا در دهه‌ی 1960 و سال‌های ابتدایی 1970 بسیار بالا رفت. یکی از دلایلی که تحلیلگران برای این افزایش جمعیت ناگهانی ذکر کرده‌اند این است که ادارات و سازمان‌های دولتی از ملبورن به کانبرا نقل مکان کردند و به همین خاطر در آن سال‌ها میزان استخدام دولت بالا رفت. با افزایش استخدام، خانواده‌های بیشتری تشکیل شد و با تولد فرزندان، جمعیت رشد کرد. همچنین با انتقال ادارات دولتی مهاجرت کارمندان نیز به شدت افزایش یافت.
در سال‌های بعد نرخ رشد در این قلمرو از میانگین کشوری هم کمتر شد؛ زیرا منابع اصلی رشد جمعیت یعنی افزایش طبیعی جمعیت و مهاجرت از سایر بخش‌های استرالیا مانند نیو ساوت ولز و ویکتوریا تعدیل شد.
الگوهای سکونت
تقریباً تمامی افراد ساکن قلمروی پایتختی استرالیا در کانبرا و حومه‌های آن زندگی می‌کنند. درصد بسیارکمی از این جمعیت در دهکده‌ها و نواحی روستایی و مابقی در خلیج جرویس سکونت دارند. افراد بومی استرالیا نیز در خلیج رک و دانشکده‌ی نیروی دریایی سلطنتی استرالیا ساکن هستند.
در مرز نیو ساوت ولز و کانبرا، شهر کوئینبیان قرار دارد. پارک ملی ناماجی در بخش‌های کوهستانی جنوبی و غربی این قلمرو قرار دارد و به پارک ملی کوسیوسکو در نیو ساوت ولز متصل می‌شود. پارک‌های طبیعت کوچک در اطراف کانبرا، تیدبینبیلا، ذخایر طبیعی خلیج جرویس و ناماجی و نواحی حفاظت‌شده حدوداً نیمی از قلمروی پایتختی استرالیا را پوشش می‌دهند.
تقریباً یک‌پنجم این قلمرو را نواحی روستایی اشغال کرده‌اند که از این نواحی برای چرای گوسفندان و گاوها استفاده می‌شود. حدود یک‌دهم این سرزمین را مناطق شهری و حدود یک‌دهم دیگر برای جنگلداری و کاشت کاج مونتری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کانبرا یک شهر برنامه‌ریزی‌شده و دقیق است که بر اساس اصول علمی شهرسازی بنا شده است. نیروهای بازار این شهر در چارچوبی خاص و برنامه ریزی‌شده عمل کرده‌اند. بازار کانبرا اخیراً با دقت بیشتری فعالیت می‌کند و از این جهت تأثیرگذاری آن بیشتر شده است.
برنامه‌ریزی و دقت عمل در این شهر اهمیت فراوانی پیدا کرده است. یکی از علل این برنامه‌ریزی مستحکم و قوی این است که دولت فدرال مالکیت تمامی زمین‌ها را خرید و آن را حفظ نمود. این زمین‌ها برای اقامت مسکونی و کاربردهای تجاری اجاره داده می‌شوند. شرایط اجاره‌ی این زمین‌ها نیز کاملاً مشخص است.
بخش‌های قدیمی‌تر کانبرا در هر طرف دریاچه‌ی برلی گریفین دارای مثلث پارلمانی هستند. این نماد بیانگر آن است که این بخش‌ها قبلاً مربوط به کارهای دولتی بوده و مرکز اصلی تجاری شهر محسوب می‌شده است. بخش‌های مرکزی این شهر به صورت کامل منطبق بر طرح 1912 والتر برلی گریفین، معمار آمریکایی ساخته شده است.
این طراحی به شکلی است که از قابلیت‌ها و خصوصیات فیزیکی مکان‌ها، تپه‌ها و دشت سیلابی رودخانه‌ی مولونگلو نهایت استفاده را می‌برد. تمرکز این طرح بر مثلث پارلمانی و محور زمینی از کوهستان اینسلی در شمال دریاچه‌ی برلی گریفین به سمت ساختمان پارلمان روی کپیتال هیل در بخش جنوبی است.
هر یک از مناطق شهری جدید وودن-وستون کریک، بلکونن، تاگرانونگ و گانگالین دارای حومه‌ها و مناطق مسکونی، مرکز اصلی منطقه و مراکز خدمات محلی است. این مناطق بر اساس برنامه‌ریزی مدرن و اصول طراحی شهری و با هدف ارائه‌ی خدمات و ایجاد فرصت‌های شغلی در هر منطقه‌ی نزدیک به محل زندگی مردم توسعه داده شده است.
مسئله‌ی توسعه‌ی شهری نیز یکی از مسائل بحث‌برانگیز در قلمروی پایتختی استرالیا است. در تمرکز هرچه بیشتر کسب و کارها در مرکز شهر و دور شدن از مناطق اطراف شهر، مناطق تجاری فراوانی برای کسب و کارهای مختلف وجود دارد.
تپه‌هایی که مناطق شهری کانبرا را از سواحل دریاچه‌های زینتی جدا می‌کنند تاکنون به عنوای یک فضای باز و زیبا حفظ شده است. مناطق شهری در نتیجه‌ی این سیاست و به منظور حفظ گزینه‌های پیش‌رو برای توسعه‌هایی که در آینده قرار است اتفاق بیفتد، به‌وسیله‌ی نواحی باز و وسیع از یکدیگر جدا شده‌اند و مسافت بین شمال و جنوب شهر حدود 20 مایل (30 کیلومتر) گسترش یافته و بیشتر شده است.
اقتصاد
قلمروی پایتختی استرالیا به معنای حقیقی کلمه، یک دولت‌شهر است؛ به بیان دیگر نواحی روستایی سهم بسیارکوچکی از اقتصاد این قلمرو را در اختیار دارد. حدود نیمی از تمامی مشاغل، مشاغل و خدمات دولتی هستند و گردش بسیاری از مشاغل به خریدهای دولتی وابسته است. اقتصاد این قلمرو با تغییر در نرخ رشد استخدام‌های دولتی و فعالیت‌های ساخت و ساز مبتنی بر سرمایه‌های دولت نوسان می‌کند و دچار افت و خیز می‌شود. در اوایل قرن 21، دولت فدرال گامی مهم برای کاهش استخدام مستقیم افراد برداشت و میزان این مدل از استخدام‌ها را کاهش داد. اقدام‌های مهمی برای افزایش صنایع خصوصی انجام شد. یکی از کارهای مهم دولت در این زمینه، برون‌سپاری وظایف دولتی به نهادهای خصوصی بود. با این کار اشتغال خصوصی نیز تا حد قابل توجهی افزایش یافت.
نرخ بیکاری در این قلمرو معمولاً کمتر از میانگین ملی است؛ زیرا سازمان‌های خصوصی تلاش می‌کنند که وظایف دولت را بر عهده بگیرند و امور محوله را هر چه سریع‌تر برای رسیدن به منابع مالی به انجام رسانند. این سازمان‌ها برای سرعت بخشیدن به کار خود نیازمند نیروهای بیشتر و تواناتر هستند و به همین خاطر افراد محلی را استخدام می‌کنند. با این روند، میزان اشتغال در این قلمرو روزبه‌روز بیشتر و از نرخ بیکاری کاسته می‌شود.
منابع و انرژی
تنها منابع مهم معدنی در قلمروی پایتختی استرالیا، شن و سنگ است که عمدتاً در صنایع ساخت و ساز و ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. منابع مربوط به صنعت عظیم کشاورزی به خاطر کیفیت پایین خاک در این قلمرو، قدرت چندانی ندارد و نمی‌توان روی آن حسابی باز کرد.
کاشت کاج در تپه‌های موجود در بخش شمالی این قلمرو، باعث ایجاد منابع خوبی در زمینه‌ی چوب نرم شده است و افراد از این چوب‌ها در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌کنند. تمامی منابع انرژی که توسط مردم این قلمرو مورد استفاده قرار می‌گیرد، وارداتی هستند.
تولید
عرصه‌ی تولید از اواخر قرن بیستم میلادی در این قلمرو رو به افول گذاشت و به همین خاطر تنها بخش کمی از نیروی کار موجود در جامعه مشغول به کار شدند. تولید در این قلمرو در درجه‌ی اول متعلق به مصرف‌کنندگان محلی، صنعت ساخت و ساز، دولت و سایر فعالیت‌های محلی است.
بزرگ‌ترین صنعت در این منطقه کاغذ و سایر محصولاتی است که کاغذ به نوعی در آن‌ها دخالت دارد. از جمله صنایعی که از کاغذ به عنوان مواد اولیه استفاده می‌کنند، می‌توان به صنعت چاپ اشاره کرد. بیش از یک‌سوم نیروی کار این منطقه که در زمینه‌ی تولید کار می‌کنند به نوعی با کاغذ سر و کار دارند.
سایر شرکت‌ها عمدتاً در زمینه‌ی مواد غذایی، نوشیدنی، مصنوعات چوبی، چوب و محصولات فلزی فعالیت دارند و محصولات خود را به بازارهای محلی واقع در این قلمرو عرضه می‌کنند. شایان ذکر است که در این قلمرو، بخش فناوری پیشرفته نیز در حال تبدیل شدن به یکی از مباحث داغ روز است.
سرویس‌ها و خدمات
خدمات و فعالیت‌های مربوط به این زمینه یکی از بخش‌های اصلی و روبه‌رشد اقتصاد این قلمرو است. اداره‌های دولتی و مجموعه‌ی دولت بر این باور هستند که بزرگ‌ترین بخش در خدمات این منطقه، سرویس‌های مرتبط با املاک، کسب و کار، بهداشت و سلامت، خدمات اجتماعی و آموزش است.
سایر اجزای مهم و حیاتی در خدمات قلمروی پایتختی استرالیا، مواردی هستند که به صورت کاملاً مستقیم با دولت ارتباط دارند. از جمله‌ی این اجزا می‌توان به رسانه، گروه‌های لابی و انجمن‌های ملی اشاره کرد. دولت ملی استرالیا، دفاتر مرکزی، تمام وزارت‌خانه‌ها و مقامات مستقر در آن‌ها اصلی‌ترین منبع خدمات هستند و حتی گروه‌هایی از خارج از قلمروی مورد بحث برای ارائه‌ی خدمات وارد قلمروی پایتختی می‌شوند.
حکومت این قلمرو می‌تواند با تکیه بر توان خود، خدمات حوزه‌ی سلامت و بهداشت، آموزش، فرهنگ و غیره را نه‌تنها به ساکنان قلمروی پایتختی بلکه به ساکنان مناطق اطراف مانند نیو ساوت ولز نیز ارائه دهد. حدوداً 75 درصد از اشتغال در این قلمرو و درآمد حاصل از آن به‌وسیله‌ی فعالیت در بخش خدمات تأمین می‌شود. یک‌چهارم باقیمانده به عمده و خرده‌فروشی اختصاص دارد.
گردشگری و توریسم یکی از صنایع عالی و فعال در این قلمرو است که چندین موسسه و سازمان از آن پشتیبانی می‌کنند و هزاران مهمان خارجی و داخلی از مزایای این صنعت بهره می‌برند. اکثر مهمانان و بازدیدکنندگان به‌واسطه‌ی پارلمان ملی، نهادهای فدرال، سفارت‌خانه‌ها، موزه‌ها و گالری‌ها جذب این قلمرو می‌شوند. کانبرا شهرت خود در جهان را به خاطر جمعیت بالای گردشگران ورودی به این منطقه وام گرفته است.
منازل و اقامت‌گاه‌ها، رستوران‌ها، کافه‌ها و خدمات فرهنگی و تفریحی به تنهایی یک‌دهم اشتغال این قلمرو را تأمین کرده و بخش قابل توجهی از درآمد قلمروی پایتختی حاصل از فعالیت‌های گردشگری است.
حمل و نقل و مخابرات
حمل و نقل در منطقه‌ی کانبرا با سایر مناطق استرالیا در ارتباط است و این ارتباط عمدتاً از طریق زمینی، هوایی و به میزان محدودی از طریق قطار و راه‌آهن صورت می‌گیرد. سرویس‌های مستقیم و همیشگی به سیدنی و ملبورن با سرویس‌های هوایی به سایر نقاط استرالیا در ارتباط است. این سرویس‌های هوایی مناطق خارج از استرالیا را هم پوشش می‌دهند.
جدای از سفرهایی که از طریق اتوبوس و خودرو از کانبرا به شهرهای دیگر یا بالعکس صورت می‌گیرد، میزان حمل و نقل بار به این شهر نیز زیاد است. بیشتر این بارها به صورت زمینی از کانبرا عبور می‌کنند. گاهی از مواقع شاهد حمل بارهای فوق سنگین از طریق هوایی هستیم.
کیفیت جاده‌های مواصلاتی در این کشور در اوایل قرن بیستم رو به بهبود گذاشت. امروزه شاهد افزایش روزافزون کیفیت این جاده‌ها هستیم. این موضوع باعث می‌شود زمان حمل و نقل و جابجایی بار و مسافر به سایر نقاط کشور کاهش یابد و در زمان افراد صرفه‌جویی شود. خدمات ریلی در کانبرا از طریق یک خط کوتاه صورت می‌گیرد. این خط می‌تواند راه اصلی سیدنی- ملبورن را که در 65 کیلومتری شمال شرقی گولبرن قرار گرفته است، به یکدیگر متصل کند.
کانبرا از یک شبکه‌ی توسعه‌یافته و پیشرفته از جاده‌ها و خیابان‌ها برخوردار است که امکان حمل و نقل سریع بین مناطق گوناگون شهری را فراهم می‌کند. بزرگ‌راه‌های پرسرعت و پیشرفته کلیه‌ی مناطق شهری را پوشش داده است. جاده‌های درون شهری به گونه‌ای طراحی شده است که وقتی با خودرو از شهر خارج می‌شوید، دیگر به هیچ عنوان در ترافیک گرفتار نمی‌شوید.
حمل و نقل و مسافرت در نواحی شهری تنها از طریق جاده صورت می‌گیرد. اولویت مسافران برای جابجایی در این منطقه، خودروهای شخصی است. گرچه گزینه‌ی اتوبوس در این منطقه خاص و ویژه است و در مسافرت‌هایی که از طریق اتوبوس انجام می‌شود، خدمات نسبتاً خوبی به مسافران ارائه می‌شود، ولی بخش بسیار کمی از شهروندان از روش اتوبوس برای مسافرت و جابجایی بین شهرها استفاده می‌کنند. این موضوع در شهر نیز وجود دارد. حتی درصد بسیارکمی از مردم برای رفتن به محل کار خود از دوچرخه استفاده می‌کنند.
دولت و جامعه
دولت
قبل از 1989، قلمروی پایتختی استرالیا، به صورت مستقیم تحت کنترل و فرمان دولت فدرال بود. شایان ذکر است که از دهه‌ی 1930، در این منطقه نهادهای مشورتی در بازه‌های زمانی مختلف از طریق انتخابات تعیین می‌شدند. از سال 1989 حکومت این قلمرو، بار مسئولیت پیشرفت و توسعه‌ی این قلمرو را بر عهده گرفت. در واقع قلمروی پایتختی استرالیا مانند هر قلمروی دیگر به صورت مشترک توسط دولت محلی و مرکزی اداره می‌شود.
مناطق خاصی از این کشور که از جایگاه و اهمیت ویژه‌ی ملی برخوردار هستند، توسط دولت استرالیا برای کنترل برنامه‌ریزی طراحی و انتخاب شده‌اند. دولت فدرال در کنار موقعیتی که در ایالت‌ها دارد، در برخی از موارد می‌تواند قوانین حاکم بر قلمروها را وتو کند.
مجلس قانون‌گذاری با هفده عضو از طریق روش رأی‌گیری ترجیحی تناسبی، در سه حوزه‌ی رأی گیری برای یک دوره‌ی سه ساله انتخاب و تعیین می‌شود. البته احزاب اصلی سیاسی ملی (کارگر و لیبرال) در هر انتخابات با یکدیگر رقابت دارند. نمایندگان مربوط به هر گروه محلی معمولاً به توازن قدرت در هر مجلس کمک می‌کند.
شاخه‌ی اجرایی دولت از یک وزیر اعلی و چهار وزیر دیگر از مجلس قانون‌گذاری تشکیل شده است. این چهار وزیر هم از سوی همان وزیر اعلی منصوب می‌شوند. کمک‌های مالی فدرال معمولاً بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین درآمد این منطقه است. از سوی دیگر مالیات، بخش زیادی از منابع این قلمرو را تشکیل می‌دهد.
بهداشت و رفاه
سلامت و بهداشت، آموزش و خدمات شهری، مهمترین زمینه‌هایی هستند که دولت باید در آن‌ها هزینه کند. این قلمرو طیف وسیع و گسترده‌ای از خدمات بهداشتی را دربرمی‌گیرد و استانداردهای سلامت و بهداشت در قلمرو پایتختی بالا است. نرخ مرگ در این قلمرو کمتر از میانگین ملی است و همین موضوع بیانگر مثبت بودن تراز سلامت در این ناحیه از استرالیا است.
جوان بودن نسبی جمعیت این ناحیه یکی دیگر از دلایل کم بودن مرگ و میر در این ناحیه است. میزان امید به زندگی در قلمرو پایتختی نسبت به میانگین استرالیا بالاتر اعلام شده است. امور سلامت و بهداشت در این قلمرو به شرح زیر است:
· چندین بیمارستان دولتی و خصوصی؛
· آسایشگاه‌های ویژه‌ی معلولین و سالخوردگان؛
· خدمات ویژه‌ی پزشکی و دندان‌پزشکی برای کودکان؛
· مراکز بهداشت و سلامت نوزادان؛
· مراکز سلامت اجتماعی.
در این قلمرو برای دسته‌ای از افراد که نیازهای ویژه دارند، خدمات رفاهی آماده شده است و به آن‌ها ارائه می‌گردد. مسکن عمومی که کمتر از 10 درصد از خانه‌های دارای سکنه را تشکیل می‌دهد، به آن‌هایی که نیازهای ویژه دارند، ارائه می‌گردد. همچنین برای افرادی که بر اثر بحران مسکن بی‌خانمان شده‌اند، برنامه‌های ویژه‌ای تدوین شده است.
کودکان، جوانان، مراقبت‌های شبه‌خانواده، خانواده‌ها و بانوان، نقطه‌ی کانونی و در واقع مهمترین بخش خدمات ویژه هستند. مراقبت‌های اجتماعی برای آن دسته از افراد سالخورده و همچنین افرادی است که دچار ناتوانی هستند. همچنین مراقبت از کودکانی که والدین آن‌ها مشغول به کار در خارج از منزل هستند و افرادی که معلولیت جسمی و ذهنی دارند، از جمله خدمات ویژه‌ای است که در برنامه‌ی سلامت و بهداشت ارائه می‌گردد.
آموزش
سیستم آموزشی حاکم بر قلمروی پایتختی یک سیستم جامع و کامل است که تمامی مقاطع تحصیلی را در برمی‌گیرد و کودکان بین 5 تا 18 سال را در خود جای می‌دهد. حدود سه‌پنجم یا 60 درصد از دانش‌آموزان مقطع ابتدایی، نیمی از دانش‌آموزان دبیرستانی و دو سوم دانشجویان کالج‌های این قلمرو در مراکز و موسسات آموزشی دولتی ثبت نام می‌کنند.
بیش از نیمی از افرادی که باقی می‌ماند، وارد مدارس کاتولیک رومی می‌شوند. کالج‌ها در استرالیا در واقع گامی هستند که وقتی فرد بخواهد از دبیرستان وارد دانشگاه شود، باید آن را پشت سر بگذارد. این قلمرو در مقایسه با سایر قلمروها و ایالت‌های استرالیا، دانش‌آموزان را تشویق می‌کند که تا پایان متوسطه به تحصیل ادامه دهند.
در صورتی که سری به مراکز پیش‌دبستانی این قلمرو بزنید، شاهد حضور بخش زیادی از کودکان این قلمرو در مهدکودک‌ها و مراکز پیش‌دبستانی خواهید بود.
رشته‌های دانشگاهی تعداد زیادی از رشته‌های تحصیلی مرتبط با تجارت و پیراپیشه‌کاری را در بر می‌گیرند. دانشگاه کانبرا (UC)، دانشگاه ملی استرالیا (ANU)، کالج دانشگاهی واقع در آکادمی نیروی دفاعی استرالیا (ADFA، وابسته به دانشگاه نیو ساوت ولز) و شعبه‌ی دانشگاه کاتولیک استرالیا (ACU) دارای مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد هستند.
دانشگاه‌های UC و ACU بیشتر بر دوره‌های حرفه‌ای و شغلی، ANU بر دوره‌های متمرکز بر رشته‌های
تحصیلی، هنر، تحصیلات عالی و پژوهش و ADFA بر آموزش خدمات و سرویس‌های نظامی تمرکز دارند. موسسه‌ی مطالعات پیشرفته که دوسوم دانشگاه ANU را به خود اختصاص داده است، مخصوص پژوهش و تحصیلات تکمیلی است.
زندگی فرهنگی
قلمروی پایتختی استرالیا از نظر فرهنگی تفاوت چندانی با سایر بخش‌ها و نواحی استرالیا ندارد. تعداد خانواده‌های کم‌درآمد، افراد بومی و اعضای گروه‌های مهاجر در این قلمرو کم است. وسعت و محدوده‌ی زندگی فرهنگی در کانبرا تا حدود زیادی به درآمد زیاد و سطح بالای تحصیلات افرادی که در کانبرا زندگی می‌کنند، بستگی دارد.
جامعه‌ی هنری کانبرا یک جامعه‌ی فعال و پرجوش و خروش است. مدارس موسیقی و هنر در دانشگاه ANU به تحرک بالای جامعه‌ی هنری کانبرا کمک شایانی کرده است. کارکنان مدارس هنر و موسیقی، هنرمندانی معروف و سرشناس هستند. اجراهای موسیقی در سالن لولی در مدرسه‌ی موسیقی کانبرا و نمایش‌های تئاتر در سالن تئاتر کانبرا برگزار می‌شود.
ارکستر سمفونیک کانبرا نیمه‌حرفه‌ای است. یک شرکت نمایش حرفه‌ای در کانبرا فعالیت دارد. هنرهای روستایی و محبوب مورد حمایت بسیاری از ساکنان کانبرا است. در کنار گالری ملی استرالیا و گالری هنری ACT، گالری‌های خصوصی و کوچک بسیاری در کانبرا مشغول فعالیت هستند و هنرهای ملی را ترویج می‌دهند و به شناخته شدن هرچه بیشتر هنرمندان کمک می‌کنند.
کتابخانه‌ی ملی به همراه کتابخانه‌ی ANU، یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌ها و کلکسیون‌های هنری استرالیا هستند. بنای یادبود جنگ استرالیا، یکی از موزه‌های بزرگ این کشور است و در واقع نمایشگاهی از تمام جنگ‌هایی است که استرالیایی‌ها در آن شرکت داشته‌اند.
موزه‌ی ملی استرالیا که سال‌ها مورد بحث و بررسی کارشناسان و متخصصان مختلف بود، در نهایت در سال 2001 افتتاح شد. افتتاحیه‌ی این موزه هم‌زمان با جشن صدسالگی فدراسیون استرالیا بود. آکادمی علوم، علوم اجتماعی و علوم انسانی استرالیا در کانبرا قرار گرفته است. تعدادی از شاعران و رمان‌نویس‌ها از جمله هوپ، جودیت رایت، ماریون هالیگن و جف پیچ در کانبرا یا در حوالی آن روزگار گذرانده‌اند.
در ماه مارس، کانبرا میزبان چندین جشنواره است که برای بزرگداشت روز کانبرا در قلمروی پایتختی استرالیا برگزار می‌شوند. این روز یکی از روزهای تعطیل رسمی در این قلمرو به حساب می‌آید. در ماه‌های سپتامبر و اکتبر در جشنواره‌های این شهر، گل‌های بهاری به نمایش درمی‌آید. در این دو ماه تعداد زیادی از پارک‌‌ها و مراکز تفریحی شروع به خدمت‌رسانی به مردم و ورزشکاران در مرکز ورزشی استرالیا شروع به رقابت می‌کنند.
تیم‌های فوتبال و بسکتبال مردان و زنان کانبرا در رقابت‌های بین ایالتی شرکت و با یکدیگر رقابت می‌نمایند. این شهر در زمینه‌ی راگبی هم به صورت ملی و هم به صورت بین‌المللی در حال رقابت است. دریاچه‌های شهری به عنوان محل‌هایی جذاب برای ورزش‌های آبی غیرموتوری شناخته می‌شود. مناطق ویژه‌ی اسکی در نیو ساوت ولز در 130 مایلی (210 کیلومتری) کانبرا قرار دارد.
Canberra Times (کانبرا تایمز) روزنامه‌ی اصلی روزانه‌ی این قلمرو است. چاپخانه‌ی دولتی و کتابخانه‌ی ملی استرالیا نیز مشغول فعالیت‌های مطبوعاتی در کانبرا هستند. اکثر ایستگاه‌های رادیویی و تلویزیونی از جمله شرکت پخش استرالیا که در قلمروی پایتختی استرالیا فعالیت می‌کنند، در نیو ساوت ولز قرار گرفته‌اند. البته این قلمرو چند ایستگاه تلویزیونی تجاری و بازرگانی محلی نیز در خود جای داده است.
تاریخ و پیشینه
شواهد و قرائن تاریخی نشان می‌دهد که حدود 21000 سال پیش افراد بومی در مکان فعلی قلمروی پایتختی استرالیا سکنی گزیدند. در زمان استقرار اروپایی‌ها، نانوال‌ها، بومیان اصلی این منطقه محسوب می‌شدند. افراد بومی هر سال در اواخر بهار وارد کوهستان‌های این منطقه می‌شدند و جشن و پایکوبی برگزار می‌کردند.
نخستین کاوشگر اروپایی که به بررسی این منطقه پرداخت، چارلز تراسبی بود که در سال 1821 برای نخستین بار وارد این ناحیه شد. او همان کسی بود که این منطقه را دشت‌های آهکی نام نهاد. در سال 1824 بود که خیل عظیمی از مهاجران وارد این منطقه شدند و آن را به عنوان سکونت‌گاه دائمی خود برگزیدند. تا پایان دهه‌ی 1830 تمامی این منطقه به سکونت‌گاه مهاجران تبدیل شد.
بخش 125 قانون اساسی استرالیا که در سال 1900 به تصویب رسید، عنوان کرد که دولت استرالیا باید در قلمروی فدرال فعالیت کند. طبق این بخش مساحت قلمروی فدرال نباید کمتر از 100 مایل مربع (260 کیلومتر مربع) باشد. این قلمرو در نیو ساوت ولز قرار گرفته است و کمتر از 100 مایل تا سیدنی فاصله دارد.
ملبورن به عنوان پایتخت ملی موقتی این کشور برگزیده شد. در سال 1908 مقرر گردید که پایتخت باید در منطقه‌ی کانبرا-یاس باشد و از نظر مساحت کمتر از 900 مایل مربع (2330 کیلومتر مربع) نباشد. در همان سال تصویب شد که پایتخت باید با دریا در ارتباط باشد.
دولت فدرال در سال 1911 فعالیت توسعه و ساخت و ساز خود را آغاز کرد. هدف از این پروژه‌ی عمرانی، تبدیل این سرزمین به شهر بود. بر اساس قانون مقر حکومت (دولت) که در سال 1910 به تصویب رسید، این سرزمین تحت مالکیت دولت باقی ماند.
در سال 1911، قلمروی همسود استرالیا (کشور استرالیا) یک مسابقه بین‌المللی برگزار کرد. دولت اعلام کرد که این مسابقه با هدف ارائه‌ی ایده و راهکار برای طراحی و ساخت پایتخت جدید صورت می‌گیرد. اولین جایزه‌ی این دوره از رقابت‌ها، به والتر برلی گریفین، معمار شیکاگویی اعطا شد که در استودیو فرانک لوید رایت مشغول به کار بود و از طرح باغ‌شهر انگلیسی الهام می‌گرفت.
سنگ‌بنای این شهر در سال 1913 نهاده و پی آن ریخته شد. کار این شهر با کاشت و پرورش درختان آغاز شد و با استقرار یک منبع آب و ساخت سایر زیرساخت‌های اساسی و بنیادی ادامه یافت. طرح و برنامه‌ی گریفین برای پایتخت استرالیا بر ساخت یک دریاچه‌ی زینتی در دشت سیلابی مولونگلو از شرق به غرب و یک محور زمینی از شمال به جنوب متمرکز بود.
مثلث پارلمانی از طریق جاده‌های اصلی مشخص شد و اکثر ساختمان‌های فدرال و حتی مجلس در این مثلث قرار گرفتند. یکی از گوشه‌ها یا رئوس این مثلث، مرکز اجتماعی نام داشت که در واقع، مرکز دولت محلی بود. یکی از رئوس دیگر، مرکز بازار بود. حومه‌های مسکونی جمعیتی حدود 30000 را در خود جای دادند. این حومه‌ها در شمال و جنوب دریاچه بنا شد. یکی از نکات مهمی که در این طرح رعایت شد، حفظ کامل حدود و حریم افراد بومی بود. هدف این بود که بومیان نیز بتوانند با آسایش کامل از زندگی خود لذت ببرند.
ساخت و ساز و عمران با فرا رسیدن جنگ جهانی اول در سال‌های 1914 تا 1918 متوقف شد ولی پس از اتمام جنگ مجدداً از سر گرفته شد. اولین ساختمان مجلس در سال 1927 و وقتی جمعیت حدود 6000 نفر بود، افتتاح شد و با طرح‌های توسعه‌ی فراوان به کار خود ادامه داد. این روند تا سال 1988 ادامه داشت تا این‌که در آن سال ساختمان جدید افتتاح شد.
توسعه و آبادانی در سال‌های دهه‌ی 1920 با سرعت زیادی اتفاق می‌افتاد ولی در دوران رکود بزرگ دهه‌ی 1930 و جنگ جهانی دوم در سال‌های 1939 تا 1945 با افت شدیدی روبرو شد و سرعت آن به میزان قابل توجهی کاهش یافت. در سال 1947، جمعیت داشت به 17000 تن نزدیک می‌شد و در همان حال اکثر ساختمان‌ها و وزارت‌خانه‌های دولتی کماکان در ملبورن قرار داشتند.
تلاش برای انتقال این ساختمان‌ها به کانبرا بلافاصله پس از جنگ به هماهنگی ضعیف در ارائه‌ی خدمات با مشکل روبرو شد. به دنبال توصیه‌ها و پیشنهادهای کمیته‌‌ی انتخابی سنا در زمینه‌ی توسعه‌ی کانبرا، کمیسیون ملی توسعه‌ی پایتخت در سال 1958 با قدرتی بالا برای برنامه‌ریزی، توسعه و ساخت پایتخت ملی تأسیس شد.
این کمیسیون از کنترل موثر و ویژه‌ای بر زمین‌های توسعه‌نیافته برخوردار بود؛ زیرا این زمین‌ها تماماً تحت مالکیت دولتی و عمومی قرار داشت. این کمیسیون مسئول خدمت‌رسانی و تقسیم این زمین بود و برای ساخت خدمات زیربنایی و ساختمان‌های دولتی تشکیل شده بود.
این کمیسیون از حمایت رابرت گوردون منزیس (نخست وزیر از سال‌های 1939 تا 1941 و 1949 تا 1966) برخوردار بود و به همین خاطر از نظر مالی به صورت مرتب از سوی دولت تأمین می‌شد. به همین خاطر جمعیت شهر به صورت مرتب رشد می‌کرد و به صورت ناگهانی از 30000 تن در سال 1954 به 200000 تن در اواسط دهه‌ی 1970 رسید. بعد از آن سال‌ها، رشد جمعیت نیز تا حدودی با شیب ملایم‌تری همراه بود و در اوایل قرن 21 به 325000 تن رسید.
کمیسیون مذکور در سال 1988 تعطیل شد و در زمان تعطیلی این کمیسیون قرار شد که مسئولیت‌های مربوط به برنامه‌ریزی و توسعه‌ی پایتخت بین دولت فدرال و حکمران‌های این قلمرو تقسیم شود. طرح گریفین فقط به حوضه‌ی مرکزی محدود می‌شد. ساخت وودن، نخستین ناحیه‌ی شهری خارج از حوضه، در سال 1962 آغاز شد و پس از آن در سال 1966 نوبت به ساخت بلکونن رسید. پس از آن پروژه‌ی ساخت تاگرانونگ در سال 1973 و گانگالین در سال 1990 کلید خورد.
توسعه‌ی شهری بیشتر مشروط به شرایط زیست محیطی و توپوگرافی بود. برنامه‌ی فضایی کانبرا که جهت توسعه‌ی شهر را در سی سال نخست قرن 21 تعیین می‌کرد، نشان می‌دهد که قلمروی پایتختی و نیو ساوت ولز به توسعه‌ی هر چه بیشتر پایتخت استرالیا کمک خواهند کرد.
√در زیر می‌توانید مطالب بیشتری راجع به استرالیا بخوانید:
مهاجرت تحصیلی استرالیا
دانستنی‌هایی در مورد تحصیل در استرالیا
برترین دانشگاه‌های استرالیا براساس رشته‌ی تحصیلی
مهمترین مزایا و مشکلات زندگی در استرالیا
شهرهای بزرگ استرالیا
