RPL چیست؟
امروز بررسی میکنیم که RPL چیست؟
RPL یا شناخت آموزههای پیشین به عنوان یک سازوکار در شناخت و ارزیابی آنچه که افراد در دوران تحصیل خود در کالج و یا دانشگاه آموخته‌اند شناخته میشود. در واقع این سازوکار تاکید بر این موضوع دارد که صلاحیت افراد برای تصاحب یک شغل و یا جایگاه اجتماعی تنها بر اساس مدرک دانشگاهی و آموزههای تئوری در کلاس درس شناخته نمی‌شود بلکه بر اساس توانایی آنان در انجام مهارتها و حرفه‌های خاص سنجیده میشود.
ارزیابی که تحت این سازوکار انجام میگیرد این امکان را می‌دهد تا دانش و مهارت افراد در جایی خارج از کلاس درس بر اساس صلاحیت آنان در مقابل استانداردهای موجود زیر ذرهبین افراد و نهادهای پیشرو در این عرصه قرار گیرد. این ارزیابی آموزههای پیشین توسط افراد و نهادهای زیادی همچون مراکزی که مشغول آموزش و تربیت نیروی کار ماهر هستند، سازمانهای نظامی، متخصصان منابع نیروی انسانی، کارفرمایان، موسسات آموزش و پرورش، کالج‌ها و دانشگاه‌ها انجام میشود. متدهای متفاوتی برای ارزیابی صلاحیتها توسط افراد و نهادهای یاد شده وجود دارد. مهمترین و اصلی‌ترین این متدها ارزیابی مدارک شغلی و تحصیلی است که فرد برای ادعای خود در اختیار نهادهای بررسی قرار می‌دهد. برخی دیگر از این متدها به شرح زیر میباشند:
- ارزیابی تجربه‌ای که یک فرد در زمان شغل داوطلبی به دست می‌آورد.
- ارزیابی فرد در زمان انجام شغلی که در ازای آن حقوقی دریافت کرده است یا خیر.
- بررسی رفتار حرفهای فرد در محیط کاری.
پیشینه‌ی RPL
RPL به عنوان مهمترین روش در ارزیابی صلاحیت افراد، تحت برنامه‌ی فنی و حرفهای هر کشور در دهه 80 میلادی پایه‌ریزی شد. این ارزیابی ابتدا توسط کارفرمایان بریتانیایی انجام پذیرفت. زمانی که کارفرمایان در ابتدای انقلاب صنعتی بریتانیا مهارت و توانایی کارگران را بر اساس استانداردهای بالای کاری ارزیابی می‌کردند. ارزیابی‌های شغلی انجام شده نهایتا منجر به تاسیس موسسات و مراکزی شد که در آن زنان و مردان مهارتهای شغلی را فرا می‌گرفتند.
کشورهای دیگر نیز همانند بریتانیا برنامه‌های آموزشی و شغلی زیادی را برای ارتقای سطح صلاحیت و جایگاه شغلی افراد پیاده کردند. استرالیا به عنوان یکی از کشورهای پیشگام این عرصه پس از بریتانیا RPL را نهادینه کرد. RPL در استرالیا به عنوان چارچوبی برای انتقال به روشهای نوین آموزشی و ارزیابی نهادهای شغلی شروع به کار کرد. کانادا یکی دیگر از کشورهایی بود که در سال 2015 RPL را به عنوان یکی از اصلی‌ترین متدها برای تشخیص و شناخت هر چه بهتر جایگاه‌های شغلی پایه گذاری کرد. RPL راهکاری برای تضمین کیفیت سازمانها و افراد شاغل از طریق ارزیابی آموزههای پیشین در کانادا به شمار میرود. RPL در کانادا تحت عنوان انجمن کانادایی ارزیابی آموزههای پیشین (CAPLA) شناخته میشود.
مزایای RPL
با وجود راهکارهای دیگری که برای ارزیابی وجود دارد، RPL به عنوان یکی از ساده ترین و قابل اعتماد ترین سازوکارها در تعیین صلاحیت افراد و سازمانها شناخته میشود. سازوکاری که تحت نظارت آن هر فرد در جایگاه شغلی مناسب قرار میگیرد. ارزیابی که توسط RPL انجام میگیرد فارغ از جنسیت، سن افراد و یا حتی جایی که در آن مهارتها و دانش تحصیلی خود را فراگرفته‌اند می‌باشد. انتخاب صحیح شغلی و کار در حرفهای که فرد در آن مهارت دارد هدفی است که RPL برای تحقق آن تلاش می‌کند.
متقاضیانی که خواهان استفاده از RPL هستند چه اقداماتی باید انجام دهند؟
اولین قدم برای استفاده از سازوکار RPL جمع‌آوری سوابق تحصیلی و کاری (Portfolio) است. جمع‌آوری سوابق تحصیلی و کاری باید به صورت صحیح و بر اساس اولویت‌ها انجام گیرد. باید آنچه که فرد از لحاظ شغلی و تحصیلی می‌تواند برای نهاد ارزیابی توضیح دهد در این جمع‌آوری آورده شود. نکته‌ای که متقاضیان باید مدنظر قرار دهند امکان ملاقات حضوری و انجام مصاحبه ویا تماس تلفنی با نهاد ارزیابی است. بسیاری از افراد به دلیل عدم آمادگی و یا ترس از مصاحبه و ملاقات از RPL به عنوان فرصتی مناسب استفاده نمی‌کنند. در صورتی که برای ارزیابی بهتر و اثبات مهارتهای خود نیاز به مصاحبه دارند.
مواردی که معمولا به عنوان سوابق جمع‌آوری می‌شوند:
- مدرکی که نشانگر سطح تحصیلات و یا اعتبارنامه‌ی شغلی فرد باشد.
- مدرکی که بتواند ادعای فرد را مبنی بر داشتن مهارت تایید کند.
- عکس و فیلم از محیط کار و یا نمونه کاری که مبنی بر اثبات ادعای فرد باشد.
- مدرکی که در آن یک دوره‌ی درخشان کاری را برای فرد متقاضی نشان دهد.
- سوابق رسمی و غیر رسمی از دستاوردهای گذشته فرد.
- پیشینه‌ای زندگی فرد.
دومین قدم برای وارد شدن در این سازوکار آمادگی برای رقابت است. این فرایند آمادگی برای رقابت به منظور دستیابی اعتبار در دوره‌های خاص است. شاید اصطلاح رقابت را اغلب در سیستم آموزشی کالج و دانشگاه استفاده کنند، اما در RPL نیز رقابت بین افراد متقاضی وجود دارد. در حالت ایده آل، فرد می‌تواند با اعضای هیات علمی این دوره در تعامل باشد تا بهترین راه را برای برآورد نتایج در اختیار او قرار دهند. چگونگی انجام فرآیند رقابت بین نهادها و افرادی که ارزیابی می‌کنند تفاوت‌هایی دارد. اما به طور کلی همه‌ی آن‌ها از موارد زیر تبعیت می‌کنند:
- ارزیابی مدارک تحصیلی.
- انجام تست‌های استاندارد شده و بررسی برنامه آموزشی که توسط کارفرمایان تدوین شده است.
- مصاحبه و امتحانات شفاهی.
- مقالات.
- ارزیابی خود شخص.
در صورتی که مدارک ارزیابی شده‌ی فرد توسط نهاد ارزیابی مورد قبول واقع شود صلاحیت شغلی به وی اعطا می‌گردد. اما اگر موارد ارزیابی مورد قبول نباشند، در این صورت نهاد ارزیابی برای قبول نکردن فرد و یا این که آیا نیاز به آموزشهای تمکیلی دارد یا خیر تصمیم میگیرد.
RPL در کشورهای مختلف با چه نام‌هایی شناخته میشود؟
RPL در بریتانیا با نام های دیگری همچون اعتباربخشی آموزههای پیشین (APL)، اعتبار صلاحیت فعلی ( CCC)، اعتباربخشی آموزههای تجربی پیشین (APEL) شناخته میشود. تعریفی که در کشورهای استرالیا و نیوزلند از RPL ارائه شده نیز همانند بریتانیا است. در کانادا شناخت و ارزیابی آموزههای پیشین (PLAR) و شناخت صلاحیت فعلی (RCC) نام‌هایی هستند که بیانگر RPL میباشند. سازمان ملل برای RPL یک تعریف واحد و استاندارد، کنوانسیون جهانی تشخیص پروژۀ آموزش عالی، نیز ارائه داده است.
به طور کلی باید شایان ذکر شد که استفاده از سازوکار RPL مزیت‌های بسیاری دارد اما انجام این پروسه بسیار زمان‌بر است، پس برای فراهم کردن پیش مقدمات بهتر است هر چه زودتر اقدام کرد.
