دلار نیوزلند

دلار نیوزلند، پول رسمی و رایج نیوزلند، جزایر کوک، نیو، توکلا و جزایر پیتکرن است. در داخل این کشور، دلار نیوزلند اغلب با علامت $ نشان داده می‌شود. تنها گاهی اوقات برای تشحیص آن از ارزهای رایج دیگر، از علامت NZ$ استفاده می‌شود. در زمینه معاملات ارزی، دلار نیوزلند در برخی مواقع به صورت غیر رسمی «دلار کیوی» نامیده می‌شود. دلیل این امر این است که کشور نیوزلند عموما به واسطه‌ی پرندگان بومی آن شناخته می‌شود و روی سکه‌های 1 دلاری عکس یک پرنده کیوی رسم شده است.

دلار نیوزلند، که در سال 1967 معرفی شد، معادل 100 سنت است. پول رایج نیوزلند شامل 5 سکه و 5 اسکناس است که کوچکترین آن‌ها سکه 10 سنتی می‌باشد. قبلا پول‌های کوچکتری نیز وجود داشت، اما با توجه به تورم و هزینه‌های تولید از رده خارج شدند.

دلار نیوزلند، با رکورد حجم معاملاتی معادل 2 درصد کل معاملات بازار جهانی در سال 2013، چندین سال است که جزو 10 ارز برتر و پرمعامله‌ی جهان به شمار می‌آید.

تاریخچه

معرفی

پیش از معرفی دلار نیوزلند در سال 1967، پول رسمی این کشور پوند نیوزلند بود که از سال 1933 از پوند استرلینگ متمایز شده بود. پوند نیوزلند در سیستم  قرار داشت یعنی هر پوند به 20 شیلینگ و هر شیلینگ به 12 پنی تقسیم می‌شد. این سیستم تا دهه 1950 مورد استفاده قرار می‌گرفت اما استفاده از آن پیچیده و دشوار بود.

از دهه 1930 طرح تغییر سیستم ارزی به ارز اعشاری (دهدهی) ارائه شده بود. اما در دهه 1950 این طرح مورد استقبال بیشتری قرار گرفت و به مرور زمینه اجرایی شدن آن مهیا شد. در سال 1957 کمیته‌ای برای بررسی طرح ارز اعشاری توسط دولت به وجود آمد و سرانجام در سال 1963 دولت تصمیم به اجرای این طرح گرفت. قانون ارز اعشاری در سال 1964 تصویب شد و تاریخ اجرای آن 10 جولای 1967 تعیین شد. برای جلوگیری از اشتباهات و تشخیص راحت‌تر پول نیوزلند، به جای کلمه «دلار» کلماتی مانند «فرن» به معنای سرخس، «کیوی» و «زیل» به معنای تعصب، پیشنهاد شده بود. در نهایت باز هم کلمه‌ی دلار انتخاب شد و یک شخصیت کارتونی با نام «آقای دلار» به نماد این تغییر تبدیل شد.

در تاریخ دوشنبه 10جولای 1967 (روز ارز اعشاری) دلار نیوزلند به صورت رسمی جایگزین پوند شد. نرخ تبدیل به صورت هر پوند معادل 2 دلار (هر دلار معادل 10 شیلینگ، هر شیلینگ معادل 10 سنت، و هر پنی معادل  سنت)، تعیین گردید. در آن زمان حدود 27 میلیون اسکناس جدید به چاپ رسید و 165 میلیون سکه نیز تولید شد.

نرخ ارز

در ابتدا هر دلار نیوزلند معادل 1.43 دلار ایالات متحده بود. پس از کاهش ارزش پوند انگلیس این نرخ در 21 نوامبر همان سال به 1.12 دلار ایالات متحده تغییر یافت. البته کاهش ارزش دلار نیوزلند بیش از پوند انگلیس بود.

در سال 1971 ارزش دلار آمریکا نسبت به قیمت طلا کاهش پیدا کرد. این موضوع باعث شد تا در تاریخ 23 دسامبر ارزش دلار نیوزلند با افزایشی 4.5 درصدی به 1.216 دلار ایالات متحده برسد. از تاریخ 9 جولای 1973 تا 4 مارچ 1985 ارزش دلار نیوزلند با توجه به سبد ارزهای خارجی تعیین می‌شد.

در تاریخ 4 مارچ 1985 دلار نیوزلند به صورت ارز شناور درآمد و نرخ اولیه‌ی آن 0.4444 دلار ایالات متحده تعیین شد. از آن به بعد، ارزش دلار نیوزلند توسط بازارهای مالی تعیین می‌شد و در بازه‌ی 0.39 تا 0.88 دلار ایالات متحده نوسان داشت.

کمترین میزان نرخ دلار نیوزلند، که در تاریخ 22 نوامبر سال 2000 اتفاق افتاد، به 0.3922 دلار ایالات متحده و بیشترین میزان آن در تاریخ 9 جولای 2014 به 0.8821 دلار ایالات متحده رسید.

ارزش دلار نیوزلند به شدت تحت تاثیر معاملات ارزی قرار دارد و در حال حاضر جزو 10 ارز برتر و پرمعامله‌ی جهان به حساب می‌آید.

در 11 جولای 2007، بانک رزرو مقدار زیادی از دلارهای نیوزلندی را به ارزش 9 میلیارد دلار ایالات متحده به منظور کاهش ارزش آن فروخت. این اولین مداخله‌ی این بانک در بازار از زمان شناوری نرخ دلار نیوزلند بود.

پس از آن دو مداخله‌ی مشکوک دیگر نیز اتفاق افتاد، اما هیچ کدام به اندازه‌ی مداخله اول تاثیرگذار نبود. مداخله‌ی اول باعث شد دلار نیوزلند از نرخ 0.762 به 0.749 دلار ایالات متحده کاهش پیدا کند. با این حال، حدود یک ماه بعد در تاریخ 23 جولای 2007 نرخ دلار نیوزلند دوباره به 0.8103 دلار ایالات متحده افزایش پیدا کرد.

پس از این افزایش، در اثر رکود اقتصاد جهانی در اواخر سال 2008 و اوایل سال 2009، ارزش دلار نیوزلند کاهش یافت تا جایی که در 6 مارچ 2009 نرخ دلار نیوزلند به 0.5 دلار ایالات متحده رسید. اما پس از آن در نوامبر 2009 ارزش این پول به 0.75 دلار ایالات متحده افزایش یافت.

تا اوایل ژوئن سال 2017، هر دلار نیوزلند به قیمت 0.71 دلار ایالات متحده معامله می‌شد.

سکه‌ها

با معرفی دلار نیوزلند، سکه‌های 1، 2، 5، 10، 20 و 50 سنتی نیز تولید شدند. سکه‌های 1 و 2 سنتی از جنس برنز و بقیه سکه‌ها از آلیاژ مس و نیکل ساخته شدند. برای تسهیل این تغییرات، سکه‌های 5، 10 و 20 سنتی در همان اندازه شیلینگ‌ها و فلورین‌ها تولید شدند. بر روی تمام سکه‌ها عکس ملکه الیزابت دوم طراحی شده بود. طرف دیگر سکه‌هایی که در سال 1967 ساخته شدند شامل طرح‌هایی با مضمون‌های مدرن و تصاویر مجسمه‌های معروف بود. این طرح‌ها در یکی از روزنامه‌ها منشر شدند و واکنش‌های عمومی بسیار منفی در پی داشتند. در نسخه‌های نهایی این سکه‌ها از طرح‌هایی استفاده شد که با انتظارات و افکار عمومی مطابقت بیشتری داشتند.

در سال 1986، تصویر جدیدی از ملکه که توسط رافائل مکلوف طراحی شده بود برای سکه‌ها برگزیده شد. سکه‌های 1 و 2 سنتی آخرین بار در سال 1987 تولید شدند. این سکه‌ها در تاریخ 30 آوریل 1990 از رده خارج شدند. با حذف سکه‌های 1 و 2 سنتی، قیمت‌ها در معاملات به نزدیکترین 5 سنتی (از سال 2006 به نزدیکترین 10 سنتی) گرد می‌شد که به این کار گرد کردن سوئدی می‌گفتند.

در 11 فوریه 1991، سکه‌های 1 و 2 دلاری از جنس آلیاژ آلومینیوم و برنز جایگزین اسکناس‌های 1 و 2 دلاری شدند.

در 11 نوامبر 2004، بانک رزرو اعلام کرد که می‌خواهد سکه‌ها را کوچکتر کرده و برای کاهش وزن آن‌ها از فولاد در ساختشان استفاده کند. پس از یک دوره بررسی سه ماهه، بانک رزرو در 31 مارچ اعلام کرد که این تغییرات را اجرا خواهد کرد. این تغییرات در 31 جولای 2006 آغاز شد و تا 31 اکتبر 2006 ادامه یافت. سکه‌های 5، 10، 20، و 50 سنتی قدیمی در حال حاضر دیگر ارزش قانونی ندارند، اما به بانک رزرو قابل پرداخت هستند. تا قبل از اجرای این تغییرات، این سکه‌ها مشابه سکه‌های بریتانیایی بودند و این امر باعث می‌شد تا برخی از دستگاه‌های پرداخت و یا خرده‌فروشان آن‌ها را نیز بپذیرند.

در 23 مارچ 2015، بانک رزرو نیوزلند اولین سکه یابود خود را برای صد سالگی نبرد گالیپولی تولید کرد. این سکه همچنین اولین سکه طلایی رنگ نیوزلند بود. تعداد 1 میلیون از این سکه 50 سنتی ساخته شد.

در 1 اکتبر 2018، این بانک دومین سکه یادبود خود را برای صد سالگی روز آرمیستیک (روز جشن پایان جنگ جهانی اول) طراحی کرد. این سکه نیز دومین سکه طلایی رنگ نیوزلند بود و تعداد 2 میلیون عدد از آن ساخته شد.

اسکناس‌ها

در سال 1967، اسکناس‌های 1، 2، 5، 10، 20 و 100 دلاری معرفی شدند. سری اولیه اسکناس‌های دلار نیوزلند دارای تصویری از ملکه الیزابت دوم بود که در آن تصویر ملکه الیزابت تاج ملکه الکساندرا، گردنبند پادشاه جورج ششم و گوشواره‌های ملکه مری را پوشیده بود. در طرف دیگر این اسکناس‌ها تصاویر پرندگان و گیاهان طراحی شده بود. در سال 1981 به دلیل تغییر دستگاه چاپگر تغییراتی جزئی در این اسکناس‌ها به وجود آمد. به دلیل وجود شکاف بین اسکناس‌های 20 و 100 دلاری، در سال 1983 اسکناس‌های 50 دلاری نیز معرفی شدند. همچنین اسکناس‌های 1 و 2 دلاری به دلیل جایگزین شدن با سکه‌ها دیگر تولید نشدند.

در سال 1992 از سری جدید اسکناس‌ها رونمایی شد. بر روی هر کدام از این اسکناس‌ها تصویر پرنده‌ها و همینطور مناظر نیوزلند طراحی شده بود. در 1999، اسکناس‌های پلیمری جایگزین اسکناس‌های کاغذی شدند. در طراحی این اسکناس‌ها تغییر چندانی ایجاد نشد. تنها به منظور تطابق با ویژگی‌های امنیتی جدید، تغییرات کوچکی در آن‌ها اعمال شد.

اسکناس‌های جدید در آن زمان به چاپ رسید. این اسکناس‌ها از نظر اندازه و ابعاد مشابه اسکناس‌های قدیمی هستند و در حال حاضر نیز این اسکناس‌ها از همان جنس پلیمری تولید می‌شوند. طراحی‌ها و تصاویر روی آن‌ها نیز به همان صورت باقی مانده است. اسکناس‌های 5 و 10 دلاری در اکتبر 2015 و اسکناس‌های 20، 50 و 100 دلاری در آوریل 2016 منتشر شدند.

اسکناس‌هایی که در سال 1999 به چاپ رسیدند، دارای ویژگی‌های امنیتی پیشرفته‌ای بودند و به همین دلیل از آن زمان میزان جعل اسکناس در نیوزلند در مقایسه با نقاط دیگر جهان بسیار کمتر بوده است.

در سال 2015 اسکناس‌های 5 دلاری نیوزلند عنوان اسکناس سال را دریافت کردند. بانک رزرو نیوزلند اسکناس‌های 5 و 10 دلاری جدید را در ماه اکتبر منتشر کرد. در یک طرف این اسکناس‌های 5 دلاری تصویر کوهنورد معروف ادموند هیلاری در کنار جزیره آئوراکی و کوه کوک رسم شده بود و در طرف دیگر آن تصویر یک پنگوئن کمیاب و یک نوع گیاه محلی طراحی شده بود.

 

 

نرخ تبدیل دلار نیوزلند در کشورهای خارجی

با حذف سیستم برتون وودز در سال 1971، کشورهای استرالیا و نیوزلند سیستم تبدیل ارز خود را به یک سیستم متحرک در برابر دلار آمریکا تغییر دادند.

در سپتامبر سال 1974، استرالیا با هدف کاهش تورم سیستم ارزی خود را از سبد ارزی به سیستم جدیدی به نام شاخص وزن تجاری (TWI) تغییر داد. این کار باعث شد که ارزش واقعی ارز به طور دوره‌ای تنظیم شود.

از اواخر دهه‌ی 1990 و پایان جنگ سرد، تاثیر دلار ایالات متحده بر دلارهای استرالیا و نیوزلند در مقابل ارزهای دیگر کمتر و کمتر شد.

بازار جهانی ارز

دلار نیوزلند تا حد زیادی به بازار جهانی ارزی، مخصوصا در تولید ناخالص جهانی، کمک می‌کند.

به گفته‌ی بانک بین‌المللی، در سال 2016 سهم دلار نیوزلند در معاملات روزانه‌ی بازار جهانی ارز 2.1 درصد بوده است و این ارز رتبه‌ی 11 را در بین ارزهای دیگر کسب کرده است. این در حالی است که در سال 1998 دلار نیوزلند رتبه‌ی 17 را در اختیار داشت و سهم آن در بازار جهانی تنها 0.2 درصد بود.

در مورد نیوزلند بیشتر بدانید:
۱۱ مورد که باید در مورد فرهنگ نیوزلند بدانید!
استان‌ های نیوزلند
زبان‌ نیوزلند
نیوزلند